Wybór estońskiego CIT oznacza rezygnację z tradycyjnego sposobu rozliczania podatku dochodowego, w tym z klasycznego modelu amortyzacji środków trwałych. W niektórych przypadkach odpisy amortyzacyjne według zasad bilansowych mogą prowadzić do obowiązku zapłaty podatku CIT.
Jak przebiega amortyzacja środków trwałych w systemie estońskiego CIT?
Przepis art. 28h ust. 1 ustawy o CIT stanowi, że przy ustalaniu podstawy opodatkowania w ramach ryczałtu nie mają zastosowania inne przepisy tej ustawy dotyczące analogicznych zagadnień, takich jak ustalanie dochodu, podstawy opodatkowania, stawki podatku, a także przepisy dotyczące podatku od przychodów z budynków oraz podatku minimalnego, które są bezpośrednio powiązane z klasycznym modelem rozliczania podatku CIT.
Ten model opodatkowania uzależnia podstawę opodatkowania od kategorii wynikających z prawa bilansowego. Ryczałt od dochodów spółek tzw. Estoński CIT jako alternatywna forma opodatkowania przeznaczona dla podatników CIT, nie operuje pojęciami takimi jak koszty uzyskania przychodów ani koszty nieuznawane za koszty uzyskania przychodów.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące amortyzacji podatkowej nie mają zastosowania do podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek. W okresie opodatkowania Estońskim CIT, spółka powinna ustalać zasady amortyzacji środków trwałych na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości.
Przy ocenie poprawności klasyfikacji przychodów, kosztów, zysków, strat oraz innych elementów rachunkowych uwzględnianych w wyniku finansowym netto, istotne są zasady, tzw. polityka rachunkowości obowiązujące w spółce, ekonomiczna treść zdarzeń oraz nadrzędne zasady rachunkowości, takie jak m.in. wiarygodność, przewaga treści nad formą, memoriał, współmierność przychodów i kosztów, ostrożność, istotność, ciągłość, kontynuacja działalności oraz indywidualna wycena.
Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odniósł się bezpośrednio do przedstawionego zagadnienia w interpretacji z 19 stycznia 2024 roku o nr 0111-KDIB1-2.4010.646.2023.3.MC. Organ podatkowy wskazał, że wybór opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek (tzw. estoński CIT) oznacza, iż spółka nie będzie podlegała opodatkowaniu na zasadach ogólnych, a w konsekwencji nie będzie zobowiązana do stosowania przepisów dotyczących amortyzacji podatkowej.
Wskazówka/uwagi
Dla podatników, którzy zdecydowali się na opodatkowanie w formie Estońskiego CIT, przepisy dotyczące podatkowej amortyzacji środków trwałych nie mają zastosowania. Takie spółki amortyzują środki trwałe jedynie zgodnie z przepisami prawa bilansowego.
Porozmawiajmy o współpracy
Bilansowa amortyzacja środków trwałych a dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych
Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 28m ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, opodatkowaniu ryczałtem tzw. Estońskim CIT, podlega dochód odpowiadający wartości przychodów i kosztów, które zostały uwzględnione w zysku (stracie) netto na podstawie przepisów o rachunkowości, ale które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto (dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych).
Dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych powstaje, gdy w prowadzonych księgach nie uwzględniono zdarzeń gospodarczych (przychodów, kosztów, strat, zysków), mimo że istniał obowiązek ich zapisania. Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, każde zdarzenie, które miało miejsce w danym okresie sprawozdawczym, należy wprowadzić do ksiąg rachunkowych tego okresu w formie odpowiednich zapisów.
Jeżeli jednostka gospodarcza nie uwzględniła danego zdarzenia gospodarczego w księgach rachunkowych z powodu błędu, w zależności od tego, czy błąd został wykryty przed, czy po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, oraz czy ma on istotny wpływ na to sprawozdanie, operacja związana z tym błędem powinna zostać ujęta w następujący sposób:
- albo w księgach dot. bieżącego roku obrotowego,
- albo w księgach rachunkowych roku, którego dotyczy,
- zgodnie z zasadami określonymi w art. 54 ustawy o rachunkowości.
Rozpatrzenie przypadku podatnika opodatkowanego estońskim CIT-em
Na podstawie wskazanego przepisu Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 17 lipca 2024 roku, nr 0111-KDIB1-3.4010.360.2024.1.PC rozpatrzył przypadek podatnika opodatkowanego estońskim CIT-em, który z powodu pomyłki w 2022 roku nie uwzględnił w kosztach spółki bilansowych odpisów amortyzacyjnych.
Błąd ten został wykryty po sporządzeniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za 2022 rok. Zgodnie z ustawą o rachunkowości, odpisy amortyzacyjne za 2022 rok zostały uwzględnione w sprawozdaniu finansowym za 2023 rok jako część bieżących kosztów operacyjnych.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że art. 28m ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odnosi się do pominiętych operacji gospodarczych, które miały miejsce w okresie, gdy podatnik stosował opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek.
Przepisy ustawy o rachunkowości
Ustawa o rachunkowości określa zasady ujmowania zdarzeń gospodarczych w zależności od momentu, w którym jednostka uzyskała informację o danym zdarzeniu, tj. przed sporządzeniem sprawozdania finansowego, po jego sporządzeniu, ale przed zatwierdzeniem, oraz po jego zatwierdzeniu.
Podatnicy opodatkowani ryczałtem od dochodów spółek, tzw. Estońskim CIT-em ustalają przychody i koszty podatkowe zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości. Zgodnie z tą ustawą, ewidencja korekty przychodów lub kosztów w księgach rachunkowych polega zasadniczo na odpowiednim zwiększeniu, lub zmniejszeniu przychodów bądź kosztów. Przepisy dotyczące ryczałtu od dochodów spółek nie zawierają żadnych regulacji zmieniających tę zasadę w kwestii sposobu ujmowania korekty amortyzacji.
Finalna decyzja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
Ostatecznie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w opisanej sytuacji powstanie dochód, o którym mowa wcześniej, ponieważ doszło do pominięcia zdarzenia, mimo obowiązku jego uwzględnienia w księgach rachunkowych. Spółka nie ujęła wszystkich zdarzeń gospodarczych na bieżąco.
Błąd został wykryty po sporządzeniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za 2022 rok. Zgodnie z ustawą o rachunkowości, wartość odpisów amortyzacyjnych za 2022 rok została uwzględniona w sprawozdaniu finansowym za 2023 rok jako część bieżących kosztów operacyjnych. W efekcie powstanie dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych.
Zgodnie z art. 28t ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ryczałt od dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych należy uiścić do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego, który następuje po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać uwzględnione.
Wskazówka/uwagi
W wyniku nieuwzględnienia w kosztach odpisów amortyzacyjnych – na skutek błędów w operacjach gospodarczych – po stronie spółki opodatkowanej estońskim CIT powstanie dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych. Dochód ten wynika z pominięcia w księgach rachunkowych zdarzeń gospodarczych (przychodów lub kosztów, strat, zysków), mimo istnienia obowiązku ich ujęcia.
FAQ – amortyzacja środków trwałych a estoński CIT w pytaniach:
Czy wybór Estońskiego CIT oznacza rezygnację z klasycznej amortyzacji?
Wybór Estońskiego CIT oznacza rezygnację z tradycyjnych zasad amortyzacji środków trwałych i zastąpienie ich zasadami wynikającymi z ustawy o rachunkowości.
Czy wybór Estońskiego CIT jest równoznaczne z brakiem możliwości zastosowania przepisów CIT o amortyzacji?
Przepisy ustawy o CIT dotyczące amortyzacji podatkowej nie obowiązują podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek (Estoński CIT). Amortyzacja środków trwałych w takim przypadku odbywa się zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości.
Jakie zasady obowiązują przy ustalaniu podstawy opodatkowania w Estońskim CIT?
Podstawę opodatkowania Estońskim CIT określają zasady bilansowe, a nie przepisy o amortyzacji podatkowej.
Kiedy powstaje dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych?
Dochód powstaje, gdy w księgach rachunkowych pominięto zdarzenie gospodarcze (art. odpisy amortyzacyjne), mimo obowiązku jego wykazania. Dochód ten jest opodatkowany na podstawie art. 28m ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Czy zasady bilansowe amortyzacji mają wpływ na ryczałt?
Ryczałt od dochodów spółek tzw. Estoński CIT nie zmienia zasad bilansowej amortyzacji, ale może prowadzić do powstania dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych, jeśli błąd w księgach nie został skorygowany na czas.
Jakie stanowisko prezentują interpretacje wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej?
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanych interpretacjach wyjaśnia m.in. przypadki, w których spółka opodatkowana estońskim CIT pomija w księgach operacje gospodarcze, skutkujące powstaniem dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych.
Jakie obowiązki zostały nałożone na Spółkę w przypadku błędów?
Jeśli błąd zostanie wykryty po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, konieczne jest skorygowanie odpisów amortyzacyjnych w księgach rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Czy wskazany został termin zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych?
Zgodnie z art. 28t ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT, ryczałt od dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych należy uiścić do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać uwzględnione.
Podsumowanie
Wybór opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek – Estoński CIT oznacza rezygnację z klasycznych zasad amortyzacji podatkowej, zastępując je regulacjami wynikającymi z ustawy o rachunkowości. W przypadku pominięcia w księgach rachunkowych niektórych zdarzeń gospodarczych, takich jak odpisy amortyzacyjne, powstaje dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych, który podlega opodatkowaniu.
