Estoński CIT – na czym polega i dla kogo jest korzystny?

Estoński CIT – co to takiego?

Estoński CIT (tzw. ryczałt od dochodów spółek) to forma opodatkowania, która staje się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem podatkowym dla przedsiębiorców. CIT estoński dotyczy zarówno małych, jak i dużych podmiotów gospodarczych, które dzięki temu rozwiązaniu mogą osiągnąć znaczące oszczędności. Aktualnie z tego sposobu opodatkowania mogą skorzystać spółki z o.o., spółki akcyjne, spółki komandytowo-akcyjne, spółki komandytowe oraz proste spółki akcyjne.

Polscy przedsiębiorcy od 2021 roku mają możliwość przejścia na tzw. estoński CIT, jednakże w praktyce okazało się, że z pierwszej wersji estońskiego CIT-u skorzystało niewielu. Powodem takiej sytuacji były ograniczenia i niejasne interpretacje przepisów co w konsekwencji doprowadziło do sytuacji, że większość przedsiębiorców zdecydowała się zaczekać. Decyzja okazała się trafiona ponieważ dopiero kolejna wersja przepisów dot. estońskiego CIT-u okazała się znacznie bardziej przyjazna dla przedsiębiorców.

Estoński CIT, czyli ryczałt od przychodów spółek

Jedną z głównych zalet estońskiego CIT-u jest mniejszy udział księgowości w codziennym prowadzeniu działalności gospodarczej – nie ma bowiem obowiązku wykonywania trzech uciążliwych czynności, które ciążą na podatniku podatku CIT-u, tj: prowadzenie rachunkowości podatkowej, ustalanie podatkowych kosztów uzyskania przychodu oraz obliczanie podatkowych odpisów amortyzacyjnych.

Szczególną cechą estońskiego CIT-u jest możliwość odroczenia momentu powstania zobowiązania podatkowego. Zazwyczaj w przypadku gdy firma wytwarza zysk, ma obowiązek odprowadzić podatek w kolejnym okresie rozliczeniowym, najczęściej miesiącu, kwartale.

Korzystając z rozwiązania jakim jest estoński CIT, przedsiębiorcy mogą uzyskany dochód wydawać jeszcze przed opodatkowaniem – przekazując go np. na inwestycje czy szkolenia pracownicze.

Co dzieje się z należnym podatkiem CIT?

Zgodnie z wytycznymi estońskiego CIT-u podatek odprowadzamy dopiero w chwili podjęcia decyzji o wypłacie zysków udziałowcom, a to sprawia, że takie rozwiązanie podatkowe staje się najlepszym rozwiązaniem dla firm, które dużo i regularnie inwestują, a rzadko decydują się na wypłacanie zysku ze spółki. Dopóki moment ten nie nastąpi, firma nie zapłaci żadnego podatku, tym samym to od firmy zależy kiedy wystąpi moment opodatkowania.

Opodatkowani podlega tylko zysk wypłacony wspólnikom na podstawie uchwały o podziale wyniku finansowego netto osiągniętego w trakcie opodatkowania estońskim CIT – zyski pozostawione na kapitale zapasowym czy rezerwowym spółki nie podlegają opodatkowaniu.

Estoński CIT – jaka jest stawka podatku?

Wprowadzenie estońskiego CIT to swoista rewolucja dla spółek chcących zoptymalizować płynność finansową. Na obecnych zasadach firmy zobowiązane są do regularnego, miesięcznego odprowadzania zaliczek na podatek, co oznacza 9% podatku CIT od dochodu dla małych podatników i 19% CIT dla pozostałych.

To niejako obowiązkowe obciążenie znacząco wpływa na możliwości finansowe przedsiębiorstw, ograniczając ich zdolność do inwestowania i reagowania na zmieniające się warunki rynkowe.

Jednak dla spółki rozliczającej się na zasadach estońskiego CIT sytuacja wygląda zupełnie inaczej, spółka nie płaci podatku dochodowego gdy nie wypłaca wspólnikom zysku, a jak zysk zostanie wypłacony, to płaci podatek tylko wypłaty.

Jak liczyć podatek przy tym rozwiązaniu?

Stawka podatku to kolejna korzyść jaką niesie ze sobą przejście na tzw. estoński CIT. Początkowo podatek wydaje się wyższy – faktycznie jednak łączne opodatkowanie wypada korzystniej niż w przypadku opłacania tradycyjnego CIT-u. Wynika to z faktu, że wspólnik takiej spółki (korzystającej z estońskiego podatku CIT) może pomniejszać wysokość podatku PIT należnego z tytułu dystrybucji o część podatku CIT zapłaconego już przez spółkę.

Jeżeli spółka rozliczająca się podatkiem CIT osiąga miesięczny dochód w wys. 100.000 zł. to w systemie klasycznego CIT, tzw. mały podatnik odprowadzi 9.000 zł miesięcznie zaliczki na podatek, a większa firma 19.000 zł. W przypadku rozliczenia na zasadach estońskiego CIT nie występuje comiesięczna zaliczka na podatek dochodowy, więc cała kwota zostaje w firmie. Kwota to może być wykorzystana na dalsze inwestycje. W perspektywie całego roku, różnica jest jeszcze bardziej widoczna.

Przyjmując ten sam dochód miesięczny w wysokości 100.000 zł, w skali roku suma dochodu wynosi 1.200.000 zł. Podstawowy CIT, tzw. mały podatnik odprowadzi 9% z tej kwoty, co daje 108.000 zł rocznie, większa firma wg 19% stawki CIT byłaby zapłaci 228.000 zł. To obciążenie finansowe, które ma wpływ na inwestycje spółki.

Wg zasad estońskiego CIT, kwoty nie będą pobierane, dopóki nie nastąpi wypłata zysku. W tym przypadku kwota dochodu w wysokości 1.200.000 zł, pozostaje do dyspozycji firmy do wykorzystania na dowolne cele inwestycyjno – biznesowe. Różnica pomiędzy systemami jest więc znacząca – i tak według zasad estońskiego CIT, firma zachowuje pełną kontrolę nad swoimi dochodami przez cały rok.

Jakie warunki należy spełnić, żeby przejść na estoński CIT?

Niezbędne jest prowadzenia działalności w ramach spółki z o.o., spółki akcyjne, spółki komandytowo-akcyjne, spółki komandytowe oraz proste spółki akcyjnej oraz spełnienie określonych warunków, tj.:

• mniej niż 50% przychodów spółki może pochodzić:

– z wierzytelności,

– z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek,

– z części odsetkowej raty leasingowej,

– z poręczeń i gwarancji,

– z praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw,

– ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych,

– z transakcji z podmiotami powiązanymi – w przypadku gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma.

• wymóg zatrudnienia co najmniej trzech pracowników (z wyłączeniem wspólników i akcjonariuszy) na umowę o pracę. W sytuacji, gdy zatrudnienie odbywa się na innych podstawach (np. umowy zlecenie), firma musi wydatkować na wynagrodzenia kwotę co najmniej trzykrotnie wyższą od średniego wynagrodzenia. Dla spółek zaliczanych do małych podatników oraz tych, które dopiero rozpoczynają działalność, wymóg zatrudniania trzech osób jest złagodzony, tj. jeżeli spółka rozpoczyna swoją działalność, w pierwszym roku opodatkowania estońskim CIT nie ma obowiązku zatrudniania pracowników. Jednakże, wraz z każdym kolejnym rokiem opodatkowania estońskim CIT spółka musi zwiększać zatrudnienie o 1 osobę. Natomiast spółki posiadające status małego podatnika, w pierwszym roku opodatkowania estońskim CIT dla spełnienia warunku zatrudnienia muszą zatrudniać co najmniej jedną osobę na podstawie umowy cywilnoprawnej lub umowy o pracę. W przypadku umowy zlecenie wynagrodzenie zatrudnionej osoby musi być równe co najmniej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw za trzeci kwartał poprzedniego roku.
• udziałowcami spółki są wyłącznie osoby fizyczne (nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, z wyjątkiem fundatorów i beneficjentów fundacji rodzinnej).

• spółka nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.

• spółka nie sporządza za okres opodatkowania estońskim CIT sprawozdań finansowych zgodnie z MSR na podstawie ustawy o rachunkowości.

• spółka nie jest przedsiębiorstwem finansowym w rozumieniu ustawy o CIT.

• spółka nie udziela kredytów konsumenckich.

• spółka nie prowadzi działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej lub określonej w decyzji o wsparciu nowych inwestycji.

• spółka nie została postawiona w stan upadłości lub likwidacji.

Jeśli planujemy skorzystać z rozwiązania podatkowego jakim jest estoński CIT, należy pamiętać o złożeniu zawiadomienia ZAW-RD do właściwego urzędu skarbowego, najpóźniej do końca pierwszego miesiąca, w którym chcesz rozpocząć stosowanie opodatkowania w tej formie.

Istnieje też możliwość wdrożenia ryczałtu w trakcie roku podatkowego (wymagane jest jednak wcześniejsze zamknięcie ksiąg rachunkowych oraz sporządzenie sprawozdania finansowego na dzień przed zmianą sposobu opodatkowania). Pamiętajmy jednak – niespełnienie ww. wymienionych wymogów prowadzi do utraty możliwości przejścia na estoński CIT. 

Można również utracić prawo do korzystania z estońskiego CIT-u składając informację o rezygnacji, ale również w przypadku niespełnienia warunków wejścia, nieprawidłowe prowadzenie ksiąg czy przejęcia innego podmiotu. W przypadku utraty prawa rozliczania się na zasadach estońskiego CIT przedsiębiorca może ubiegać się o ponowne rozliczanie się na tych zasadach dopiero po 3 latach, licząc od momentu zakończenia roku kalendarzowego.

Estoński CIT a księgowanie kosztów

Na estońskim CIT opodatkowaniu podlegają również tzw. ukryte zyski oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. Ukryte zyski odnoszą się do transakcji przeprowadzanych przez spółkę na korzyść powiązanych z nią stron (które są związane z udziałem w zyskach firmy). Transakcje obejmują darowizny, kwoty pożyczek udzielonych wspólnikom, odsetki od pożyczek udzielanych spółce przez wspólników oraz różnego rodzaju nieodpłatne świadczenia przekazywane wspólnikom przez spółkę.

Opodatkowaniem objęto również te wydatki, które nie są powiązane z działalnością gospodarczą firmy, ale pełnią rolę analogiczną do wydatków, które nie są kosztem uzyskania przychodów w tradycyjnym CIT, aby zapobiec sytuacji, gdzie środki spółki są wykorzystywane na cele o niejasnym związku z prowadzoną działalnością.

Podstawową formą rozliczeń między spółką, a wspólnikami jest więc wypłata dywidendy, i tu należy zwrócić uwagę na fakt, że opodatkowaniu w estońskim CIT podlega wypłata zysku do wspólnika także w przypadku innych form wypłaty niż dywidenda – mogą to być np. ukryte zyski. W przypadku świadczenia uznanego za ukryty zysk, będzie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem w wysokości 10% (tzw. mały podatnik) lub 20% CIT.

Należy jednak pamiętać, że ukrytym zyskiem nie jest w szczególności wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, powołania czy kontraktu menadżerskiego w części – w jakiej suma tych wynagrodzeń wypłacona wspólnikowi w miesiącu nie przekracza 5-ciokrotności średniego miesięcznego wynagrodzenia wypłacanego łącznie przez podatnika z tytułu ww. umów (nie więcej jednak niż pięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw – tj. obecnie ok. 30 tys. zł na miesiąc).

Ukrytym zyskiem nie jest również wynagrodzenie wspólnika, który świadczy usługi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (jeżeli wynagrodzenie ustalone jest na warunkach rynkowych). Należy pamiętać, że w przypadku spółki korzystającej z estońskiego CIT opodatkowane będą nie tylko ukryte zyski, ale również wydatki niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, takim wydatkiem będzie na przykład część kosztów ponoszonych przez spółkę na samochody osobowe wykorzystywane przez pracowników w sposób mieszany.

Zasady rozliczania wydatków

Zgodnie z nowymi przepisami, 50% kosztów dotyczących samochodów osobowych uznaje się za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, jeżeli pojazd jest wykorzystywany także na cele prywatne (wydatki te podlegają opodatkowaniu estońskim CIT).

Kto nie może skorzystać z estońskiego CIT-u?

Różne formy reorganizacji działalności gospodarczej mogą znacząco wpłynąć na uprawnienia do korzystania z estońskiego CIT. Ograniczenia te dotyczą spółek:

– utworzonych przez podmioty, jako wkład wniosły składniki majątku otrzymane w wyniku likwidacji innych podmiotów, w których posiadały udziały;

– utworzonych przez podmioty, które w roku utworzenia lub roku następnym wniosły aportem przedsiębiorstwo, ZCP lub składniki przedsiębiorstwa o wartości powyżej 10 tys. euro;

– powstałych w wyniku połączenia lub podziału (w tym przypadku rozliczenie za pomocą estońskiego CIT nie jest możliwe w roku rozpoczęcia działalności i w roku następnym – nie krócej jednak niż przez okres 24 miesięcy).

Podobny okres karencji obowiązuje również dla spółek, które aportowały do innego podmiotu przedsiębiorstwo, ZCP lub składniki tego przedsiębiorstwa o wartości powyżej 10 tys. euro, lub składniki majątku otrzymane w wyniku likwidacji innych podmiotów oraz spółek podzielonych przez wydzielenie, spółek podzielonych przez wyodrębnienie (okres liczymy jednakże od chwili dokonania podziału lub wniesienia wkładu).

Jedyna formą przekształcenia, która nie spowoduje wyłączenia z korzystania z rozliczenia na zasadach estońskiego CIT, jest przekształcenie spółki w inną spółkę handlową.

W jaki sposób możemy Ci pomóc skorzystać z estońskiego CIT-u?

System rozliczenia jakim jest estoński CIT wymaga od przedsiębiorcy analizy czy prowadzone przedsiębiorstwo może zostać zakwalifikowane do przejścia na nową formę opodatkowania. Wymaga również przeprowadzenia formalności z tym związanych oraz dostosowanie księgowości do wymogów nowego rozwiązania podatkowego.

We wszystkich ww. etapach pomocne może być nasze biuro rachunkowe, które w sposób profesjonalny pomoże wdrożyć dla Państwa firmy to nowe rozwiązanie podatkowe.

Podsumowanie

Estoński CIT to uproszczona forma opodatkowania spółek, w której podatek dochodowy od osób prawnych płaci się dopiero przy wypłacie zysku wspólnikom. Rozwiązanie to pozwala firmom na reinwestowanie dochodów przed opodatkowaniem, co sprzyja zwiększaniu płynności finansowej i inwestycji.

Z estońskiego CIT mogą korzystać m.in. spółki z o.o., akcyjne i komandytowe, spełniające określone warunki, takie jak ograniczony udział przychodów pasywnych czy odpowiedni poziom zatrudnienia. Główne zalety obejmują brak obowiązku comiesięcznych zaliczek na podatek oraz możliwość uproszczenia księgowości. Wady to ograniczenia w korzystaniu przez spółki o określonej strukturze właścicielskiej i organizacyjnej.

Estoński CIT jest szczególnie korzystny dla firm reinwestujących zyski, ponieważ podatek naliczany jest tylko w przypadku wypłaty zysku wspólnikom. W przypadku ukrytych zysków lub wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą mogą jednak wystąpić dodatkowe obciążenia podatkowe. Skorzystanie z tego systemu wymaga odpowiedniej analizy oraz przygotowania, w czym pomocne może być profesjonalne wsparcie księgowe.

Estoński CIT – FAQ