Zapowiadana zmiana Rządu w zasadach naliczania składek na ubezpieczenie zdrowotnej oraz obietnica obniżenia obciążeń nie zatrzymało przedsiębiorców w planowaniu zmian zasad opodatkowania oraz formy prowadzonej działalności gospodarczej. Część przedsiębiorców w dalszym ciągu rozważa przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w spółkę kapitałową, aby docelowo wybrać opodatkowanie estońskim CIT-em.
Tym samym pojawia się dużo pytań dotyczących tego sposobu opodatkowania, czyli ryczałtu od dochodów spółek.
Na jaki okres
Podatnicy, którzy planują zmienić formę opodatkowania na estońskim CIT, mają poważne obawy dot. czteroletniego związania się z estońskim CIT, nie wiedząc, że okres ten nie jest już obowiązkowy choć w niektórych przypadkach skrócenie tego czasu może nieść ze sobą negatywne konsekwencje ale należy to traktować jako tzw. odstępstwo od reguły, ponieważ obecnie niedopełnienie wyznaczonego czteroletniego okresu stosowania tej formy opodatkowania nie niesie za sobą uciążliwych ekonomicznie skutków fiskalnych.
Tak więc obecnie właściwie każda Spółka, która wybrała opodatkowanie w formie estońskiego CIT, może dobrowolnie zrezygnować z ryczałtu przed upływem wskazanego czteroletniego okresu. Należy przy tym, jednakże pamiętać, że rezygnacja ta może, ale nie musi w szczególnych przypadkach rodzić dla Spółki dodatkowe koszty. Podobna sytuacja dotyczy w przypadku Spółki, która utraciła prawo do takiego opodatkowania.
Podstawowe zasady – przypomnienie
Podstawowy okres stosowania ryczałtu od dochodów spółek to okres czterech następujących po sobie lat podatkowych.
Spółka, która wybrała tą formę opodatkowania wymagany czteroletni okres może go skrócić i przejść na opodatkowanie na zasadach ogólnych z początkiem nowego roku albo pozostać przy estońskim CIT znacznie dłużej – nawet przez wiele lat, ale nie musi to być wielokrotność czteroletnich okresów.
Należy jednak przypomnieć, że w przypadku tzw. „wyjścia” ustawodawca nie przewidział możliwości skrócenia roku obrotowego, tj. odmiennie niż przy „wejściu” w estoński CIT.
Pamiętać należy jednak, że wraz z upływem ostatniego z czterech lat stosowania ryczałtu Spółka nie powróci nie jako z „automatycznie” do opodatkowania na zasadach ogólnych. Jeżeli zdecyduje o powrocie i nie chce pozostać przy estońskim CIT, to musi sama o tym poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego przekazując informację o rezygnacji z tej formy opodatkowania w deklaracji o estońskim CIT składanej za ostatni rok jego stosowania. Jeżeli to uczyni to traci prawo do ryczałtu z końcem roku podatkowego stosowania opodatkowania w formie estońskiego CIT.
Natomiast w przypadku nie złożenia stosownej informacji o chęci rezygnacji z estońskiego CIT wówczas okres stosowania tej formy opodatkowania zostanie automatycznie przedłużony o kolejne, następujące po sobie, cztery lata – ale co należy podkreślić okres ten jest czteroletni, lecz od 2022 roku, każdy Podatnik, jeżeli chce może zrezygnować z estońskiego CIT z końcem dowolnego roku jego stosowania.
Przy rezygnacji (niezależnie czy to w trakcie pierwszej czy kolejnej czterolatki), nie występuje wsteczny powrót do opodatkowania na zasadach ogólnych. Spółka, jeżeli podejmie decyzje o rezygnacji z estońskiego CIT, to zmiana formy opodatkowania następuje z końcem roku podatkowego i dopiero od kolejnego spółka rozlicza się na nowych zasadach.
Czy będzie trzeba zapłacić podatek
W przypadku gdy Spółka zrezygnuje z formy opodatkowania jakim jest estoński CIT w trakcie pierwszego czteroletniego okresu – w niektórych przypadkach spowoduje to konieczność zapłaty podatku. Natomiast rezygnacja, tj. skrócenie kolejnej tzw. „czterolatki” w nie rodzi już obowiązku wpłaty jakiejkolwiek podatku. Należy przy tym pamiętać, że niezależnie, kiedy następuje odejście od formy opodatkowania jakim jest estoński CIT, zysk wypracowany przez spółkę w tym czasie jego obowiązywania – będzie opodatkowany dopiero przy jego podziale.
Kiedy trzeba zapłacić podatek
Ewentualny podatek zapłacimy, gdy spółka stosuje ryczałt krócej niż cztery lata w dwóch przypadkach:
Po pierwsze:
Rezygnacja z estońskiego CITU przed upływem czterech lat skutkuje brakiem wygaszenia obowiązku zapłaty podatku z korekty wstępnej. W ogólnym założeniu spółka stosująca estoński CIT opiera swój wynik podatkowy na bilansowym, więc z uwagi na to oraz różnice pomiędzy prawem podatkowym a bilansowym ustawodawca podjął decyzję, że spółka w przypadku przejścia z zasad ogólnych na ryczałt, jest zobowiązana dokonać zmiany wyniku podstawowego w ramach tzw. korekty wstępnej (uwzględniając przy tym wyłącznie przejściowe różnice, pomiędzy wynikami, tj. pomiędzy przychodami a kosztami bilansowymi i podatkowymi które występują w chwili wyboru nowej formy opodatkowania).
Korekta w zakresie wyrównaniu wyników (przy wejściu w tzw. estoński CIT) polega na tym, że:
– przychody bilansowe (które nie były podatkowymi) wykazywane są jak przychody podatkowe, natomiast koszty podatkowe (które nie były kosztami bilansowymi) wykazywane są jako przychody. zgodnie z art. 7aa ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT (Dz.U. z 2024 r. poz. 2232) – z zastrzeżeniem, że nie dotyczy to przychodów z art. 12 ust. 4 ustawy o CIT, tj. kosztów które nie zostały uwzględnione w przychodach podatkowych, a także nie dotyczy wydatków, które nie mogą zostać zakwalifikowane jako koszty;
– przychody podatkowe (które nie były bilansowymi) wykazywane są jako podatkowe koszty uzyskania, zaś koszty bilansowe (które nie zostały zaliczone do kosztów podatkowych) wykazywane są jako koszty podatkowe zgodnie z art.7aa ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT, tj. z zastrzeżeniem, że nie dotyczy to przychodów z art. 12 ust. 4 ustawy o CIT, tj. kosztów które nie zostały uwzględnione w przychodach podatkowych, a także nie dotyczy wydatków, które nie mogą zostać zakwalifikowane jako koszty;
Podsumowując, jeżeli w wyniku korekty wyłoni się strata, to nie wpływa ona na rozliczenie podatkowe, natomiast w przypadku okaże się, że przychody z tzw. wstępnej korekty przekraczają wykazane z tego tytułu koszty (wystąpi dochód), w takim przypadku odliczony 19% podatek (od dochodu) – płacony jest z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania estońskim CIT.
Natomiast w przypadku, gdy Spółka rozliczająca się estońskim CIT nieprzerwanie przez okres (co najmniej) czterech lat podatkowych, to zobowiązanie to wygasa w całości w momencie zakończenia tego czteroletniego okresu.
Po drugie:
Wybór formy opodatkowania jakim jest estoński CIT jednocześnie likwiduje Spółce możliwość do rozliczenia strat podatkowych wynikających z lat ubiegłych z jednym zastrzeżeniem. Ustawodawca daje jedną możliwość konsumpcji straty z lat ubiegłych (pomimo wyboru ryczałtu od dochodów spółek).
Otóż wybierając estoński CIT, Podatnik (któremu pozostały nie rozliczone straty podatkowe z lat ubiegłych) może obniżyć o ich wartość dochód ze źródła przychodów uzyskany w dwóch latach podatkowych bezpośrednio poprzedzających pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT, jeżeli jednak Podatnik skorzysta z ww. możliwości, a następnie nie będzie rozliczać się tzw. estońskim CIT przez okres co najmniej czterech lat, to traci prawo do dokonania takiego obniżenia od dnia (w którym skorzystał z tego obniżenia), oraz jest zobligowany do zapłaty tego podatku wraz z należnymi odsetkami za zwłokę.
Dodatkowo, że jeżeli Podatnik nie rozliczał na ww. zasadzie (sprzed estońskim CIT) strat z lat ubiegłych i nie wystąpił u niego dochód z korekty wstępnej, to rezygnacja z estońskiego CIT przed upływem czteroletniego okresu nie wiąże się z żadnym dodatkowym podatkiem.
Co przy przekształceniu JDG
Jeżeli osoba fizyczna (prowadząca działalność gospodarczą) na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej – przekształca taką działalność w spółkę kapitałową, to w tym przypadku straty tej osoby nie przechodzą na spółkę, która powstałą w wyniku przekształcenia.
Natomiast w przypadku, gdy osoba fizyczna (przed przekształceniem) nie prowadziła ksiąg rachunkowych – nie jest dokonywana korekta wstępna (więc nie wystąpi wystąpić dochód i podatek z tego tytułu), więc w przypadku takiej osoby tj. spółki powstałej po jej przekształceniu, niedochowanie czteroletniego okresu opodatkowania estońskim CIT – nie będzie wiązało się z koniecznością zapłaty podatku.