CIT estoński a samochody osobowe – jak rozliczać?
Do 2023 roku wydatki na użytkowanie samochodów osobowych w sposób mieszany przez pracowników spółek stosujących estoński CIT, którzy nie są wspólnikami, udziałowcami, akcjonariuszami itd., nie stanowiły ani ukrytych zysków, ani też wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą spółki.
Jednak w 2023 r. ustawodawca rozszerzył katalog wydatków, które w trakcie roku będą podlegać opodatkowaniu estońskim CIT. Nie uznano za ukrytą dywidendę użytkowanie firmowych samochodów na cele mieszane przez pracowników. Koszt ten został jednak sklasyfikowany w wydatkach niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
W nowym art. 28m ust. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustawodawca nie zaliczył wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości dotyczących używanych samochodów osobowych przez spółki, które wybrały estoński CIT (także środków transportu lotniczego, taboru pływającego) oraz innych składników majątku:
- w pełnej wysokości – w przypadku składników majątku wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej;
- w wysokości 50% – w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.
Jakie koszty samochodu można ująć w estońskim CIT?
Gdy samochody osobowe spółki opodatkowanej estońskim CIT użytkowane są do celów mieszanych, tj. do celów służbowych i prywatnych (np. przez wspólników lub pracowników), wystąpi konieczność ustalenia estońskiego CIT od wydatków z nimi związanych. W celu wyodrębnienia tych wydatków w ewidencji księgowej można wydzielić dodatkową analitykę do kont kosztów.
W aktualnym stanie prawnym, jeżeli pracownik używa firmowego samochodu osobowego do celów mieszanych, a wybraną formą opodatkowania spółki jest estoński CIT, 50% z poniższych kosztów będą stanowiły wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. Ustawodawca rozszerzył tym samym katalog osób, które użytkując firmowe auta w sposób mieszany, będą przyczyniać się do powstawania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Samochód prywatny vs. firmowy w CIT estońskim
W przypadku gdy Spółka rozliczająca się z zastosowaniem estońskiego CIT jest właścicielem samochodu osobowego, który jest także prywatnie użytkowany przez jej udziałowca, uznaje się za ukryte zyski. Natomiast gdy Spółka jest właścicielem samochodu osobowego, który jest także prywatnie użytkowany przez jej pracownika niebędącego udziałowcem, wydatki takie uznaje się za niezwiązane z działalnością gospodarczą.
To, czy składnik majątku jest wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej, spoczywa na spółce objętej estońskim CIT. Zwrócić należy uwagę, że zgodnie z powyższym w praktyce „rozpoznania” opodatkowania spółki objęte estońskim CIT koncentrują swoją uwagę w szczególności na samochodach osobowych.
Wskazany przepis konstruuje katalog otwarty poprzez wskazanie: „wydatków” „związanych z używaniem” „innych składników majątku” spółki opodatkowanej ryczałtem.
Porozmawiajmy o współpracy
Inne składniki majątku spółki
Zatem co stanowią te inne składniki majątku spółki? Wskazać można, że są to tak środki trwałe, jak i elementy wyposażenia takie jak (pomijając wyraźnie określone w przepisie samochody osobowe, środki transportu lotniczego i taboru pływającego):
- samochody inne niż osobowe (samochody ciężarowe, samochody specjalnego przeznaczenia),
- inne pojazdy (motocykle, rowery, hulajnogi),
- maszyny budowlane (koparki, walce),
- maszyny służące produkcji (roboty przemysłowe),
- sprzęty wszelkiego rodzaju, w tym sprzęt komputerowy (komputery stacjonarne, laptopy, tablety, kamery, mikrofony, głośniki),
- sprzęt biurowy (urządzenia wielofunkcyjne, kserokopiarki, drukarki, skanery, laminatory),
- telefony stacjonarne oraz komórkowe.
Wydatki dotyczące pojazdów samochodowych, które w 100% są użytkowane na cele prowadzonej działalności gospodarczej, mogą być w całości rozliczone w kosztach bilansowych bez kwalifikacji ich w części do ukrytych zysków czy wydatków niezwiązanych z działalnością.
W tym wypadku podatnik musi odnieść się do ustawy o VAT, a więc pojazdy są w 100% wykorzystywane na cele działalności, jeżeli:
- spełniają wymogi konstrukcyjne,
- nie spełniają wymogów konstrukcyjnych, ale podatnik zgłosi dany pojazd,
- prowadzi dla niego ewidencję kilometrów
- oraz określi regulamin warunków uniemożliwiający użytek prywatny.
Użytkowanie samochodu przez wspólnika a estoński CIT
Podstawą opodatkowania z tytułu ukrytych zysków związanych z używaniem samochodów osobowych do celów mieszanych przez członka zarządu w sytuacji, gdy jest udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem lub podmiotem powiązanym bezpośrednio, lub pośrednio z podatnikiem, lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem, będzie 50% tych wydatków w wartości brutto (tj. wraz z naliczonym podatkiem VAT), natomiast podstawą opodatkowania z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w związku z używaniem samochodów osobowych przez pracowników do celów mieszanych będzie 50% tych wydatków w wartości brutto (tj. wraz z naliczonym podatkiem VAT).
Potwierdzają to stanowiska fiskusa, m.in. interpretacja indywidualne wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0114-KDIP2-1.4010.183.2022.1.PP, 0114-KDIP2-1.4010.79.2022.1.MW oraz 0111-KDIB2-1.4010.687.2024.1.ED.
Podsumowanie
Zgodnie z art. 28m ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2025 r. poz. 278) opodatkowaniu estońskim CIT podlegają m.in. dochód z tytułu ukrytych zysków oraz dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Do ukrytych zysków i wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą trzeba zaliczyć wydatki i odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, związane z używaniem samochodów osobowych w wysokości 50% – w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej, a także na potrzeby prywatne wspólników (ukryte zyski) lub pracowników (wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą).
W przypadku gdy dany wydatek lub koszt spełnia zarówno definicję ukrytych zysków, jak i wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, podlega on opodatkowaniu estońskim CIT tylko raz – jako dochód z tytułu ukrytych zysków albo dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. O kwalifikacji wydatku lub kosztu odpowiednio do dochodu z tytułu ukrytych zysków albo dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą decyduje stan faktyczny.
Jeśli samochód osobowy spółki będzie użytkowany dla celów firmowych oraz dla celów prywatnych wspólników spółki lub jej pracowników, trzeba będzie ustalać i księgować estoński CIT m.in. od 50% wartości odpisów amortyzacyjnych, od 50% odpisów z tytułu trwałej utarty wartości oraz od 50% wydatków związanych z użytkowaniem tego samochodu.
Estoński CIT a samochody osobowe – FAQ
1. Czy użytkowanie samochodu osobowego przez pracownika do celów mieszanych powoduje powstanie ukrytych zysków?
Nie. Używanie firmowego samochodu przez pracownika (niebędącego wspólnikiem) do celów mieszanych nie stanowi ukrytego zysku. Jednak 50% wydatków związanych z takim użytkowaniem należy zaliczyć do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, które podlegają opodatkowaniu estońskim CIT.
2. Jak rozlicza się użytkowanie samochodu osobowego do celów prywatnych przez wspólnika?
Jeżeli samochód spółki jest prywatnie wykorzystywany przez wspólnika/udziałowca/akcjonariusza, to 50% kosztów jego używania jest kwalifikowane jako ukryte zyski i podlega opodatkowaniu estońskim CIT w wartości brutto (z VAT).
3. Jakie koszty samochodu podlegają 50% opodatkowaniu w estońskim CIT?
W przypadku użytkowania mieszanego (przez pracownika lub wspólnika):
-50% wydatków eksploatacyjnych (paliwo, serwis, ubezpieczenia, opony, myjnie itp.),
-50% odpisów amortyzacyjnych,
-50% odpisów z tytułu trwałej utraty wartości,
-50% innych kosztów związanych z używaniem samochodu osobowego.
Wynika to z art. 28m ust. 4a ustawy CIT.
4. Kiedy samochód można uznać za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej?
Pojazd może być uznany za używany wyłącznie w działalności, jeżeli:
-spełnia wymogi konstrukcyjne określone w ustawie o VAT lub
-spółka zgłosi pojazd do urzędu skarbowego (VAT-26), prowadzi ewidencję przebiegu oraz posiada regulamin całkowicie wykluczający użytek prywatny.
W takiej sytuacji 100% kosztów i odpisów nie podlega opodatkowaniu estońskim CIT.
5. Czy ten sam wydatek może być jednocześnie uznany za ukryty zysk i wydatek niezwiązany z działalnością?
Nie. Zgodnie z ustawą, ten sam wydatek można opodatkować tylko raz – albo jako ukryty zysk, albo jako wydatek niezwiązany z działalnością.
O właściwej kwalifikacji decyduje stan faktyczny, czyli kto korzysta z pojazdu i w jakim celu.
