Fundacje rodzinne zyskały w Polsce na popularności jako narzędzie zarządzania majątkiem i zapewnienia sukcesji międzypokoleniowej. Jednym z kluczowych aspektów ich funkcjonowania jest preferencyjne opodatkowanie, jednak w przypadku dywidend, szczególnie zagranicznych, pojawiają się wyzwania podatkowe, które wymagają szczególnej uwagi.
Zwolnienie z CIT a dywidendy krajowe
Fundacje rodzinne korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) w zakresie działalności określonej w ustawie o fundacji rodzinnej. Obejmuje to m.in. przystępowanie i uczestnictwo w spółkach handlowych, a zatem również otrzymywanie dywidend. Dywidenda otrzymana przez fundację rodzinną od krajowej spółki zależnej nie podlega opodatkowaniu CIT.
Oznacza to, że spółka wypłacająca dywidendę nie jest zobowiązana do pobierania i odprowadzania zryczałtowanego 19-procentowego podatku od dywidendy. Stanowisko to zostało potwierdzone przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach indywidualnych, np. w interpretacji z lipca 2024 r. (sygn. 011-KDIB1-2.4010.292.2024.1.MKl).
Problem z dywidendami zagranicznymi
Sytuacja komplikuje się w przypadku dywidend wypłacanych przez zagraniczne spółki zależne. O ile samo uczestnictwo fundacji rodzinnej w zagranicznych spółkach mieści się w zakresie działalności zwolnionej z CIT, o tyle zagraniczne przepisy mogą nakładać obowiązek pobrania podatku u źródła w kraju wypłaty dywidendy. W efekcie fundacja otrzymuje dywidendę pomniejszoną o podatek pobrany za granicą.
Możliwość odliczenia podatku zapłaconego za granicą
W standardowej sytuacji polski podatnik CIT ma możliwość odliczenia podatku zapłaconego za granicą od podatku należnego w Polsce. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. W przypadku fundacji rodzinnej pojawia się dodatkowe wyzwanie – ponieważ fundacja ta co do zasady jest zwolniona z CIT, nie zawsze występuje podatek należny, od którego można dokonać odliczenia.
Opodatkowanie fundacji rodzinnej występuje jedynie w określonych przypadkach, m.in.:
– w odniesieniu do dochodów z najmu składników majątku wykorzystywanych przez fundatora, beneficjenta lub podmiot powiązany (19%),
– od dochodów z działalności gospodarczej wykraczającej poza zakres dozwolony przez ustawę (25%).
W konsekwencji odliczenie podatku zagranicznego może dotyczyć wyłącznie sytuacji, w których fundacja faktycznie podlega opodatkowaniu CIT.
Odliczenie podatku zagranicznego może nastąpić od podatku obliczonego według stawki 25% lub 19% (o ile nie został on wcześniej odliczony od podatku należnego od świadczeń dla beneficjentów, opodatkowanego stawką 15%). Proporcja odliczenia powinna odpowiadać udziałowi zagranicznych dochodów fundacji w całości jej dochodów.
Klauzula ubruttowienia jako rozwiązanie
Aby uniknąć problemu podatku u źródła, fundacja rodzinna może zawrzeć z zagraniczną spółką umowę z tzw. klauzulą ubruttowienia (gross-up clause). W takim przypadku zagraniczna spółka zobowiązuje się do wypłacenia fundacji pełnej kwoty dywidendy, ponosząc ciężar podatku we własnym zakresie.
Znaczenie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania
Przy analizie możliwości odliczenia podatku zagranicznego kluczowe znaczenie mają postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę z innymi państwami. Mogą one przewidywać szczególne zasady dotyczące dywidend oraz określać, czy i w jaki sposób podatek zapłacony za granicą może być odliczony w Polsce.
Fundacje rodzinne mogą korzystać z preferencyjnego opodatkowania, jednak w przypadku dywidend zagranicznych pojawiają się wyzwania związane z podatkiem u źródła. Możliwość odliczenia zagranicznego podatku CIT istnieje, ale tylko w określonych sytuacjach, gdy fundacja rzeczywiście płaci podatek w Polsce.
Kluczowe jest również uwzględnienie zapisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ewentualne zastosowanie klauzuli ubruttowienia. Warto zatem dokładnie analizować skutki podatkowe przed podjęciem decyzji o inwestycjach zagranicznych fundacji rodzinnej.
