Czy warto rozważyć przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę handlową?
W pierwszym roku funkcjonowania fundacji rodzinnej dużo przedsiębiorstw „rodzinnych” zdecydowało się na jej powołanie i obecnie rozpoczęło proces wnoszenia do fundacji mienia, aby rozpocząć realizację celów zawartych w statucie. Należy jednak pamiętać, że nie każdy składnik majątku rodzinnego może znaleźć się w tzw. fundacji rodzinnej.
Aktywa, których wniesienie do fundacji rodzinnej mogą rodzić negatywne skutki to np. przedsiębiorstwa prowadzone w formie jednoosobowej działalności gospodarczej przez fundatora fundacji lub przez osobę z najbliższej rodziny. Kluczowy jest tu aspekt braku możliwości prowadzenia działalności gospodarczej wykraczającej poza zakres wymieniony w ustawie o fundacji rodzinnej, gdyż właśnie w ustawie o fundacji rodzinnej zawarto katalog czynności, które fundacja rodzinna może prowadzić. Zasadniczo na podstawie ustawy o fundacji rodzinnej fundacja ma prawo osiągać przychody tzw. pasywne poprzez np. otrzymywanie m.in. np. dywidend ze spółek (których jest wspólnikiem) czy osiąganie przychodów z najmu lub dzierżawy składników mienia lub ich zbycia, co doprowadza do sytuacji, że tak długo jak fundacja rodzinna prowadzi działalność w zakresie wymienionym w ustawie, osiągane przez nią przychody są zwolnione z podatku CIT.
Wniesienie do fundacji rodzinnej przedsiębiorstwa jednoosobowego może więc oznaczać, że przedsiębiorstwo pozbawione zostanie możliwości kontynuacji swojej działalności operacyjnej w dotychczasowym zakresie, ponieważ nie będzie można kontynuować działalności w zakresie np. produkcji innej niż wskazana w ustawie. Jeżeli jednak fundacja rodzinna będzie prowadzić taką działalność, to nie będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku CIT, które przewiduje ustawa o fundacji rodzinnej, tak więc osiągane przychody będą opodatkowane podatkiem CIT według sankcyjnej stawki 25% bez prawa do ulg i zwolnień.
Biorąc powyższe pod uwagę, należy rozważyć przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę handlową, a następnie wniesienie do fundacji rodzinnej jej udziałów.
Cele prywatne
Zasadniczo majątek rodzinny fundatora składa się z tzw.:
– mienia firmowego, które obejmuje papiery wartościowe, udziały i akcje w spółkach rodzinnych oraz nieruchomości (które np. generują przychody),
oraz
– mienia prywatnego – które wykorzystywane jest na własne cele, tj. dom zamieszkiwany przez fundatora czy środki transportu.
Zasadność wniesienia składników majątku prywatnego do fundacji rodzinnej
Prawnie brak jest przeciwwskazań dla takiego rozwiązania by składniki majątku tzw. prywatnego fundatora i innych członków jego rodziny były przenoszone do fundacji rodzinnej. Należy się jednak zastanowić nad zasadnością takiego rozwiązania, ponieważ – co należy przypomnieć – fundacja oprócz realizacji na rzecz swoich beneficjentów świadczeń pieniężnych, realizuje też świadczenia o charakterze niepieniężnym. Tak więc udostępniając swojemu beneficjentowi aktywa do korzystania zarówno długoterminowo jak i okazjonalnie dla celów podatkowych traktowane będzie podobnie jak świadczenia realizowane przez fundację rodzinną.
Tak więc to na fundacji ciążyć będzie obowiązek ustalenia wartości rynkowej tego świadczenia (np. czynszu najmu domu) oraz uiszczenia należnego podatku dochodowego od tej wartości tj., co najmniej 15% podatku CIT + możliwego podatku PIT w przypadku świadczeń realizowanych na rzecz dalszej rodziny fundatora.
Oczywiście w przypadku gdy dla fundatora celem ulokowania jakiegoś składnika majątku rodzinnego w fundacji rodzinnej jest jego ochrona lub zabezpieczenie to będzie to ważniejsze niż poniesienie określonych obciążeń podatkowych.
W przypadku jednak, gdy można pozwolić sobie na „elastyczność”, warto rozważyć najlepszy moment, by aktywa wykorzystywane na cele prywatne przenieść do fundacji rodzinnej.
Pamiętać przy tym należy, że istnieje również możliwość przeniesienia na fundację rodzinną określonych składników poprzez stosowny zapis w testamencie.
Jak więc postąpić? Jakie są zagrożenia?
Należy przede wszystkim brać pod uwagę i śledzić aktualne interpretacje podatkowe w zakresie fundacji rodzinnych, bo z nich można wywnioskować, jaka jest linia orzecznicza preferowana przez organy skarbowe.
Istnieją również, składniki majątku prywatnego, co do których organy skarbowe nie mają lub mają nieprecyzyjne stanowisko. Przykładem mogą tu być kryptowaluty, które dla organów skarbowych w dalszym ciągu nie są traktowane jak papiery wartościowe, więc obrót nimi nie mieści się w katalogu dozwolonej działalności gospodarczej czy nieruchomości oddane w najem krótkoterminowy, który wg. organów skarbowych nie korzysta ze zwolnienia z podatku CIT, podlegając tym samym opodatkowaniu wg sankcyjnej stawki 25%.
Na koniec należy również zwrócić uwagę na potencjalne zagrożenia. Przykład mogą stanowić tu nieruchomości rolne, tzn. fundacja rodzinna, co prawda nie korzysta z żadnych preferencji, zarówno przy nabyciu od fundatorów nieruchomości rolnych, jak i udziałów lub akcji w spółkach, które są właścicielami nieruchomości rolnych, lecz sama już decyzja o wniesieniu takich udziałów do fundacji rodzinnej powinna być podejmowana ze świadomością, że Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa może przysługiwać prawo pierwokupu tych udziałów. Co należy dodatkowo zaznaczyć, zawarcie jakiejkolwiek umowy z naruszeniem ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego skutkuje tym, że zawarta umowa jest nieważna.
Wydaje się więc, że w przypadku podjęcia decyzji o utworzeniu fundacji rodzinnej istotna jest rola bieżącego wsparcia w tym procesie przez wyspecjalizowane podmioty rozumiejące specyfikę fundacji.