Wymiana udziałów ze spółką kapitałową w organizacji może odbywać się bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego – wynika z interpretacji ogólnej wydanej przez ministra finansów. Dotychczas kwestia ta budziła wątpliwości, a organy podatkowe oraz sądy administracyjne prezentowały w tej sprawie rozbieżne stanowiska.
Neutralność podatkowa wymiany udziałów
Minister Finansów w swojej interpretacji ogólnej podkreślił, że aby transakcja wymiany udziałów była neutralna podatkowo, muszą zostać spełnione określone warunki wynikające z przepisów ustawy o CIT (art. 12 ust. 4d) oraz ustawy o PIT (art. 24 ust. 8a). Dodatkowo należy sprawdzić, czy zachodzą przesłanki wyłączające opodatkowanie przychodów z takiej transakcji (art. 12 ust. 11 ustawy o CIT i art. 24 ust. 8b ustawy o PIT).
Jednym z kluczowych warunków jest udział spółki kapitałowej wymienionej w załączniku nr 3 do ustawy o CIT i PIT, czyli spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wątpliwości pojawiły się w odniesieniu do spółek w organizacji, czyli podmiotów, które jeszcze nie zostały wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego. Do tej pory Ministerstwo Finansów stało na stanowisku, że wymiana udziałów z takimi podmiotami nie jest neutralna podatkowo, argumentując, że nie są one wymienione wprost w załączniku nr 3 ustaw podatkowych.
Rozbieżności w orzecznictwie sądów
Początkowo Sądy Administracyjne przyznawały rację Organom podatkowym, wskazując, że brak bezpośredniego wskazania spółek w organizacji w przepisach wyklucza możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego. Takie stanowisko prezentowały m.in.:
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 2 lutego 2016 r. (sygn. akt I SA/Gl 780/15),
- Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 marca 2018 r. (sygn. akt II FSK 1426/16),
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 22 września 2020 r. (sygn. akt III SA/Wa 380/20).
Jednak w kolejnych latach Naczelny Sąd Administracyjny zaczął orzekać na korzyść podatników, wskazując, że spółki kapitałowe w organizacji powinny być traktowane jako podmioty spełniające warunki ustawowe. Potwierdzają to m.in. wyroki:
- z 22 lipca 2021 r. (sygn. akt II FSK 2417/20),
- z 20 maja 2022 r. (sygn. akt II FSK 2985/21),
- z 24 czerwca 2022 r. (sygn. akt II FSK 2968/19),
- z 20 stycznia 2023 r. (sygn. akt II FSK 1443/20 i II FSK 1444/20).
Stanowisko Ministra Finansów
Rozstrzygnięcie tych wątpliwości skłoniło Ministra Finansów do wydania interpretacji ogólnej. Wskazał on, że spółka kapitałowa w organizacji, mimo że nie jest wymieniona wprost w załączniku nr 3 do ustaw podatkowych, nie powinna być wykluczana z możliwości przeprowadzenia neutralnej podatkowo wymiany udziałów.
Minister przypomniał, że spółka kapitałowa w organizacji jest jedynie przejściową formą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Po jej wpisie do rejestru KRS nie dochodzi do powstania nowego podmiotu, lecz następuje kontynuacja jej bytu prawnego. W związku z tym nie ma podstaw do uznania, że transakcje wymiany udziałów z udziałem spółki w organizacji powinny być traktowane inaczej niż w przypadku spółek już zarejestrowanych.
Warunki zwolnienia nadal obowiązują
Minister Finansów zaznaczył, że mimo potwierdzenia neutralności podatkowej takich transakcji, podatnicy nadal muszą spełnić pozostałe warunki zwolnienia określone w ustawach o CIT i PIT. Należy więc każdorazowo dokładnie analizować sytuację, aby upewnić się, że wymiana udziałów spełnia wszystkie wymagane kryteria.
Interpretacja ogólna Ministra Finansów jest korzystna dla podatników, ponieważ potwierdza, że wymiana udziałów ze Spółką kapitałową w organizacji może być przeprowadzona bez podatku dochodowego. Rozstrzygnięcie tej kwestii eliminuje dotychczasowe wątpliwości i pozwala na bardziej przewidywalne planowanie transakcji gospodarczych. Podatnicy powinni jednak pamiętać o konieczności spełnienia wszystkich pozostałych warunków zwolnienia, aby uniknąć potencjalnych sporów z organami skarbowymi.
